DİPLOMASİ ZAMANI

Dollar Diplomacy: Dolar Diplomasisi

Dolar diplomasisi, bir devletin, başka ülkelerde yatırım yapmış olan kendi vatandaşının, özel girişimcilerinin çıkarlarını korumak için bu ülkelere karşı güç kullanarak baskı uygulaması olarak ifade edilebilir. Daha çok ABD’nin Orta ve Güney Amerika ülkelerine karşı uyguladığı politikaları ifade eder. Zaman zaman ABD’nin bu politikalarını ülkemize karşı da kullanmaya çalıştığı görülmüştür. Amerika’nın özellike ekonomik baskı politikasının siyaseti etkilemede önemli bir rolü olduğu görüldüğü için bu politikaya “dolar diplomasisi” denmektedir.

International Organization Diplomacy: Uluslararası Örgütler Diplomasisi

İlk uluslararası örgütlerin kurulmaya başlandığı 1865 yılından bu yana, uluslararası alanda kurulmuş olan örgütler aracılığıyla yürütülen diplomasi türü uluslararası örgütler diplomasisi olarak adlandırılmaktadır.  Uluslararası örgütlerin gücünün ve siyasi etkisinin artması, yaşanılan savaşlardan elde edilen tecrübeler sonucunda başka savaşların çıkmasının engellenmesi için caydırıcı bir güç olarak ülkelerin güçlerini bir araya getirdiği bu tür örgütlere üyelik dönem dönem kaçınılmaz bir gereklilik olarak görülmüştür. Uluslararası örgütler diplomasisi ile devletler örgütlerin belirlediği diplomatik tarz ve kurallara göre davranmak durumundadır.

Machiavellian Diplomacy: Makyevelci Diplomasi

İtalyalı diplomat Nicola Machiavelli’nin (1469-1529) görüşlerine dayanarak geliştirilen ve yalnızca başarıya giden her yolu denemenin mümkün olduğu savına dayanan, kendi menfaatlerinin motive ettiği hile ve taktiklerle ulusal çıkarların korunmasını amaçlayan diplomasi türüdür.

Mediation Diplomacy: Arabuluculuk Diplomasisi

Arabuluculuk diplomasisi günümüzde de bölgesel krizlerde en sık başvurulan yöntemlerden biri olarak görülmektedir. Herhangi bir gerilim, savaş ya da çatışma halindeki tarafları uzlaştırmaya ve soruna çözüm bulmaya dönük diplomasi türüdür.

Military Diplomacy: Askeri Diplomasi

Devletlerin askeri yetkilileri arasında ve tamamen askeri konulara ilişkin olarak yürütülen diplomatic münasebetler askeri diplomasi olarak tanımlanmaktadır.

Multilateral Diplomacy: Çok Yanlı Diplomasi

Çok yanlı diplomasi, çok sayıda devlet temsilcisinin katıldığı, uluslararası bir örgüt ya da konferans çerçevesinde yürütülen diplomatik ilişkilerden meydana gelmektedir.

Open Diplomacy: Açık Diplomasi

Diplomatik görüşmelerin, devletlerin yüklenecekleri hak ve sorumlulukların diğer aktörlerden gizlenmeden yürütüldüğü diplomatik ilişki biçimidir. Amacı, iki ya da daha fazla devletin aralarında gizlice anlaşarak, bir başka devletin temel hak ve yetkilerine yönelik bir eyleme hazırlanmasını engellemektir. Açık diplomasinin olması için demokratik çoğulculuk ve medyanın haber alma ve yayma özgürlüğünün olması en birincil gerekliliktir.

Para Diplomacy: Tali Diplomasi

Diplomat olmayan kişilerce ve herhangi bir yetkiye dayanmaksızın ama diplomatik hedeflere hizmet edecek şekilde yürütülen diplomatik faaliyetler tali diplomasi olarak adlanırılmaktadır.

Ping pong diplomacy: Ping Pong Diplomasisi

ABD ile Çin yönetimleri arasındaki soğukluğu gidermek üzere iki ülke masa tenisi takımlarının maçları ile oluşan yumuşamayı kullanarak yürütülen diplomasi tarihe “ping pong diplomasisi” olarak geçmiştir. 1971 yılında masa tenisi takımlarının karşılıklı ziyaretleri, iki ülke arasındaki normalleşmenin ilk adımı olmuştur. Oldukça başarılı sonuçlar veren bu diplomasinin ardından ABD Başkanı Nixon, Çin’e resmi bir ziyaret düzenlemiştir.

Positive Diplomacy: Pozitif Diplomasi

Pozitif diplomasi yapıcı ve sorunları çözücü diplomasi anlayışından meydana gelmektedir.

Preventive Diplomacy: Önleyici diplomasi

Günümüzde yine özellikle çatışmaların çıkma olasılığının yüksek olduğu konu ve bölgelerde ülkeler arasında en çok uygulanan diplomasi türlerinden birisidir. BM Güvenlik Konseyi trafından 1992’de ortaya atılan bu kavram, herhangi bir gerilim ya da çatışmayı dindirmeyi, olumsuz bir durumun daha da kötüye gitmesini önlemeye yönelik diplomasi eylemi olarak tanımlanmaktadır.

Prewar Diplomacy: Savaş Öncesi Diplomasi

Birinci Dünya Savaşı öncesinde Avrupa ülkelerinin uyguladığı diplomasi “savaş öncesi diplomasisi” olarak tanımlanmaktadır. Almanya’nın yeni bir sömürgeci güç olarak yükselmeye çalışırken, rakipleri tarafından kuşatılma riskine karşı Balkanlar’daki Rus nüfuzuna karşı yanına Avusturya ve Osmanlı İmparatorluğu’nu alması, buna karşı Fransa ve İngiltere’nin de aynı gerekçelerle Rusya’ya yakınlaşması ve bu şekilde İttifak ve İtilaf Devletleri’nin şekillenmesi savaş öncesi diplomasiye örnektir.

Quiet Diplomacy: Sessiz Diplomasi

Sessiz diplomasi devletlerin BM gibi uluslararası örgütler zemininde, bu örgütler nezdindeki sürekli misyonları aracılığı ile yürüttükleri diplomatik faaliyetleri kapsamaktadır. Bu diplomasi türü hem BM Genel Sekreteri’nin, sorunları sessiz ve yoğun diplomatik görüşmeler yoluyla çözme çabalarını ifade eder, hem de devlet temsilcilerinin birbiriyle sürekli temas halinde olarak birçok konuda ilerleme kaydetmelerine dikkat çeker.

Reactive Diplomacy: Tepkici Diplomasi

Tepkici diplomasi inisiyatif kazanmaya çalışmaktan ziyade, olaylara sürekli tepki göstermeyi tercih eden diplomasi türüdür.

Regional Diplomacy: Bölgesel Diplomasi

Bölgesel diplomasi belli bir coğrafi bölgede bulunan ülkeler arasında, tamamen bölgesel ölçüde yürütülen diplomatik ilişkilerin tümüdür.

Religious Diplomacy: Dinsel Diplomasi

Değişik devletlerdeki dini gruplar ya da onların temsilcileri arasında yürütülen ve aynı anda hem dini amaçları hem de diplomatik süreci etkileme hedefi bulunan diplomatik çabaların bütününü kapsayan diplomasi türüdür.

Science and Technology Diplomacy: Bilim ve Teknoloji Diplomasisi

Bilim ve tekonoloji diplomasisi, özellikle günümüzde yaşanan yapay zekanın kullanım alanlarının yaygınlaşması soncunda gelişmeleri de kapsayan, bİlim ve teknoloji alanındak karşılıklı işbirliğine yoğunlaşan diplomatik ilişkilerin tümünü kapsayan diplomasi türüdür.

Secret Diplomacy: Gizli Diplomasi

İki ya da daha fazla devlet arasında gizli ilişkilere ve protokollere dayalı biçimde yürütülen diplomasi türüdür.

Shuttle Diplomacy: Mekik Diplomasisi

Bölgesel sorunların tırmanarak genel bir çatışmaya dönüşmesinin mümkün olduğunca hızlı bir şekilde önlenmesi amacıyla, çatışan taraflar arasında, arabulucu bir başka ülkenin temsilcisi tarafından art arda seri görüşmeler yürütmesidir. Genellikle kriz anlarında başvurulan bir diplomasi yönetmidir.

Designer Diplomasi: Göz boyama diplomasisi

Devlet adamlarının hiç gerekmediği halde, bir şeyler yapıyormuş izlenimi vermek amacıyla çıktıkları dış gezileri belirtmek için kullanılan bir terimdir.

Kaynakça

https://www.tuicakademi.org/devletlerarasi-iliskilerin-gelisimi-diplomasi-tarihi/

Ahmet Emin Dağ, Uluslararası İlişkiler Diplomasi Sözlüğü, Anka Yayınları, İstanbul,2004